Herfstlicht...

De eerste koude is in den lande geweest: van zondag op maandag is de temperatuur onder nul gezakt. De rijp kleurde de graslanden wit in de omgeving. De werkdag ervoor is menig bladgewas nog afgedekt met de koude op komst, tevens ruim een half bed prei gelicht met de schudlichter en binnengehaald voor een schoonmaakklus dinsdagmorgen vroeg. Wat genieten wij nu van de geïsoleerde schuur, de temperatuur ruim 10 graden hoger dan in de oude schuur - comfortabel en op dit soort koude dagen komt het zonlicht ook heerlijk binnen in de werkruimte. Voor de donkere tijd fijn om direct daglicht te ervaren, zeker omdat we winterdag veelal binnen aan het werk zijn in tegenstelling tot het vele buiten zijn in het groeiseizoen. We koesteren dit licht.

Met Sint Maarten op komst (11 november) staan we even stil bij het licht dat zich aan het terug trekken is in de aarde en daarnaast in knollen, bollen en de oranje wortel ‘als lichtprins’ bewaard wordt (het zomer-zonlicht is hierin opgeslagen en komt via hun tot ons als voeding in de wintermaanden). Om het terugtrekkende licht te eren en stil te staan bij dit proces, steken we met het sint maartensfeest dan ook een lichtje aan in een uitgeholde aardevrucht (en niet zoals bij Halloween in een pompoen), met name de rode biet en koolraap geven een hele mooie schijn! Met de lichtfeesten die volgen (Advent, Winterzonnewende, Kerstmis) steken we steeds meer lichtjes aan, Maria Lichtmis begin februari sluit dan de rij wanneer de dagen weer merkbaar aan het lengen zijn en daarmee het licht weer tevoorschijn treedt en de natuur zich in de lente weer mag ontvouwen.

De foto’s geven een inkijkje in de oogst van de zoete bataat, welke we een klein oppervlak van 250 m2 hebben geprobeerd dit jaar. Leuk om te doen, maar nog wel wat in te finetunen! Dit tropische gewas kan in ons klimaat goed geteeld worden, dit heeft een collega teler uit Limburg de afgelopen 2-3 jaar laten zien. Via dit bedrijf hebben we het plantgoed voor dit seizoen ook gekocht. Het verloop van de zomer en de temperatuur (ook die van de bodem) is ook erg van invloed op de opbrengst van dit gewas. Bij ons was de opbrengst niet echt goed, wel een deel mooie grote knollen maar veel klein maar wel bruikbaar gelukkig. Hopelijk over een aantal weken 1 x in het pakket!

Deze week in het pakket de laatste raapsteel en eikenblad sla rood die seizoen 2017 in tere, niet winterharde bladgewassen afsluiten en de boerenkool die het komende winterseizoen opent. Afgelopen week op onze Arnhem markt veel complimenten gehad over de smaak van de raapstelen, deze hebben we met het oog op de vorst vroeger in de week geoogst… De aantasting in het blad welke al wel in lichte mate aanwezig was hebben we proberen zoveel mogelijk eruit te laten, maar is onverhoopt na 2 dagen in de koelcel toch verder ontwikkelt, bruine vlekjes zijn wat meer en groter geworden, ons advies is dan ook: deze graag gelijk bereiden! Vol van smaak maar wel gevoelig in de bewaring door de vochtige omstandigheden. Eet er lekker van!

Pakket inhoud

Deze week:
groente	Peen - Prei - Boerenkool - Schorseneer - Raapsteel - Zuurkool - Eikeblad sla rood (behalve combi)
fruit	Appel Evelina - Peer Concorde - Sinaasappel Navelina (combi: Appel Evelina - Peer Concorde)

Verwacht:
groente	Witlof - Pompoen Oranje - Groene kool - Courgette - Knolselderij - ?
fruit	Appel - ? - ?

Preitaart

Voor het deeg: 250 gram gebuild meel – 125 gr boter – 50 ml water – mespunt zout – springvorm diameter 24 cm - 3 a 4 dikke preien – zout en peper – 2 tl oregano – 2 knoflookteentjes – 250 gr pittige kaas – evt. olijven, olie of boter

Meng alle ingrediënten voor het deeg door elkaar. Kneed het mengsel tot een soepel deeg en bekleed hiermee de springvorm. Voor de vulling: snijd de prei in ringen en was deze. Stoof de prei heel even in wat olie of boter en doe hier de kruiden en de knoflook door. Schep het mengsel op het deeg en bedek het met olijven en de kaas. Bak de taart in het midden van een voorverwarmde oven gedurende 45 minuten op 200°C.

Boerenkool

De eerste nachtvorst is geweest afgelopen nacht van maandag op dinsdag ;-)

Gemakkelijke methode om boerenkool aan de struik klaar te maken:

1. Stroop de bladeren van de stelen af en was deze. In een pan met dikke bodem een scheut olijolie warm ma-ken en de bladeren in het aanhangend water langzaam smoren. Deze als ze donker en slap zijn met 2 messen fijn snijden of hiervoor de keukenmachine gebruiken. Dan, indien men de boerenkool met aardappelpurée wil eten, dit met door de purée scheppen. Klaar is kees.
   (recept Marijcke van Hasselt)
2. Stroop de bladeren van de stelen en was ze. Stop deze in een ruime plastic zak in de vriezer, of leg deze bij vorst buiten neer. Wanneer goed bevroren, de zak masseren waarbij de bladeren breken. Wel in bevroren toestand vervolgens verwerken.

Schorseneren op tafel

Basisbereiding: schoonborstelen en schillen met de dunschiller. Schorseneren onder water houden tijdens het schillen. In stukken van 4-6 cm snijden en direct in een kom met water en een scheutje melk of scheut azijn leggen om bruinkleuring te voorkomen (10-15 minuten). Koken in ruim water met zout en een scheut melk.

gekookt

Serveren met boter en peterselie, of een bechamelsaus of andere saus. (Laat de schorseneren uit­lekken en zeef het kookwater, dat u verder kunt verwerken tot saus of soep)

soep

Gare schorseneren pureren, verdunnen met bouillon, afmaken met kervel, peterselie en room en wat achterge­houden stukjes schorseneer. Deze soep van schorseneren heeft een zachte volle smaak.

gestoofd

Schorseneren 15 min. koken en nog even stoven in sinaasappelsap met geraspte gemberwortel en crème fraîche

Stoofschotel met schorseneren

8 Schorseneren - een versnipperde ui - sap van een halve citroen - 30 gr boter - 4 dun gesneden champignons - 15 gr bloem - geraspte parmezaanse of andere kaas - zout en peper - 1 theel tomatenpuree - 1 dl witte wijn - 3 dl bouillon - (2 tomaten evt.) - fijn gehakte peterselie

Kook de schorseneren gaar en smelt onderwijl wat boter in een stoofpan. Ui en champignons in de gesmolten boter. Haal de pan van het vuur en doe er bloem zout peper en tomaten-puree in. Zet de pan weer op het vuur en doe er de wijn en de bouillon in. Breng alles nu al roerende aan de kook en laat dan de pan 15 min op een laag pitje staan. Snij de tomaten en schorseneren in kleine stukjes en doe deze ook in de pan. Nog 10 min. koken en voeg voor het opdienen de geraspte kaas en peterselie toe.

Schorseneren uit de oven

schorseneren - 20 cl melk - 3 à 4 aardappelen - boter of olie -zwarte peper - pecorino-kaas

Snij geschilde schorseneer in stukjes van ca. 5 cm. Kook ze ca. 30 min in een mengsel van water en melk. Giet af en laat uitlek-ken. Ondertussen 3 of 4 aardappelen schoonborstelen en in de schil koken. Nadien afgieten, laten opdrogen en in schijfjes snijden. Smeer dan een kleine ovenschaal (20 cm) in met boter of olie. Bedek de bodem met de schijfjes aardappel en daarop de schorseneren. Werk dit af met wat (jong) belegen kaas en zet de schaal ongeveer 10' in de oven (> 200 graden) of grill. Serveer het gerecht met vers gedraaide peper en bijvoorbeeld pecorino kaas. Bon appetit!

Bijna verhuizing ...

Naast het tuinwerk zijn wij deze week ook gestart met het voorwerk van de verplaatsing van de kas van zijn zomer- na de winterstek.

Nu groeit de veldsla nog gestaag door de koude nachten en vochtige grond buiten, na de verplaatsing is de eerste lichting leeg geoogst en neemt de tweede planting het stokje deels al over die dan al oogstklaar is. Dit jaar hebben we een mooie spreiding van de lichtingen, ondanks het ook zachte weer waren er ook de koudere nachten en nattere grond die de groei enigszins remde. De winterpostelein is inmiddels aardig geworteld en zal naar een oogstbaar stadium groeien met de beschutting die de kas straks zal bieden. Veldsla, winterpostelein en evt wilde rucola van een collega in het zuiden zullen elkaar waar mogelijk afwisselen en voor variatie in groene blaadjes in het pakket zorgen.

Het najaar gebruiken we graag om het glas van de kas schoon te maken. Aanslag van alg en stuifmeel houden een deel van het licht(spectrum) tegen welke juist zo nodig is voor de gewasgroei in de donkere tijd van het jaar. Graag doen we dit voor het verrollen…vele handen maken licht werk. Sven, Jeanet, Marchje en ikzelf hebben het verticale glas aan binnen- en buitenzijde geschoond, Roel neemt het dek/dak voor zijn rekening…deels balancerend in de goot tussen de twee kappen in.

Volgende week nog het eventuele staartje en dan mag de kas gaan rollen.

De Sint maarten lichtjes hebben gestraald, op menig plek zijn mooi bladpatronen te vinden en ook de mutsen en koude handen zijn weer voelbaar aanwezig.

Deze week Peer Concorde en appel Santana in de pakketten. Wij bestellen als vaste afnemer het fruit bij Boomgaard Twisk, veelal voor twee weken. Op eigen fruitschaal beproeven wij, zoals enkele van jullie bevestigen, dat het fruit sneller dan anders af rijpt - iets wat nu blijkt deels te verklaren is doordat het fruit ook in de koelcellen snel doorrijpt; anders dan we gewend zijn in deze maanden nog vlak na de oogst. Onze fruittelers bevestigen dit; met name de appel Santana en peer Concorde laten dit zien en heeft met het seizoensverloop te maken…ons advies voor nu is om deze in eigen koelkast te bewaren en op maat eruit te halen, voor het bewaren van de ‘bite’ en de smaak. In onze bestelling en volgorde voor uitleveren van de verschillende soorten zullen we dit onderscheid in het vervolg nog nadrukkelijker meenemen.

Dan is er de afgelopen weken veel in de krant te lezen geweest over het middel Glyfosaat (ingredient Roundup) Een chemisch middel voor de bestrijding van onkruid. Het is goed dat een deel van het gesprek gaat over de schadelijkheid van dit middel voor ons milieu op de lange termijn. We weten echter zoveel dat hier geen duidelijk ja of nee ontstaat, het is wat om mens te zijn. Gelukkig valt er ook een heel andere invalshoek te bespeuren. Die stelt de vraag: "Is de intentie van de inzet juist?". Daar kom je op de wezenlijke vragen. De intentie van de inzet van Glyfosaat is te overheersen. Het patent op DNA wat resistent is geeft een enorme machtspositie.

Zodoende stimuleert Glyfosaat de zoektocht naar gezonde verhoudingen. Uitgangspunt voor de manier waarop wij onze groente telen.

Pakket inhoud

Deze week:
groente	zeker: Witlof - Pompoen Oranje - Groene kool - Courgette - Knolselderij
fruit	Appel Santana - Peer Concorde - Clementines (combi: Appel Santana - Peer Concorde)

Verwacht:
groente	Spitskool - Rode biet - Bloemkool? - Champignons kastanje - Aardpeer - Veldsla
fruit	Appel Topaz - ? - ?

Gesmoorde witlof - met rozemarijn

pond witlof - takje rozemarijn - 2 el roomboter - 2 el gembersiroop - stukjes fijngesneden stem­gember

Bij deze manier van bereiden komt de smaak van witlof het beste tot zijn recht. (Weken in water - zoals bij koken - maakt de bladeren alleen maar bitterder van smaak.). Snijdt de struikjes witlof door de helft. Verwarm in een gietijzeren pan (of bakban) de roomboter. Voeg hieraan de stronkjes witlof en het takje rozemarijn toe. Laat dit voor 10-15 minuten smoren met een deksel op de pan. Tijdens het smoren verliest de witlof deels zijn eigen vocht, waardoor deze goed smoort en iets wat bruin kleurt. Dit is het moment om de eetlepels gember­siroop en de stukjes stemgember toe te voegen. Eet lekker!

Pompoen-aardappel-gratin met salie (4 pers)

800 gram +/- pompoen (geschild) -2 sjalotjes - 3 el boter of olie - 1 el kerriepoeder - stukje gemberwortel (geschild +/- 1 cm) - 800 gram aardappelen - 6-8 blaadjes salie - 3 eieren - 2 dl slagroom - zout, peper - 1 el pijnboompitten - 50 gr geraspte belegen kaas

Verwarm de oven voor op 175 graden. Schil de pompoen, verwijder draden en pitten en snijd het vruchtvlees in blokjes. Snipper de sjalotjes en fruit ze in de boter of olie. Schep de pompoen erbij. Strooi er 1 eetlepel kerriepoe-der over en pers de sinaasappel er boven uit. Rasp de gember en doe dit erbij. Stoof de pompoen in 15 minuten gaar. Schil de aardappels, snij ze in dunne plakken (1/2 cm ) en kook ze 5 minuten. Snij de salie blaadjes in dunne reepjes en roer ze bij de pompoen. Breng de mengsel op smaak met zout en peper.

Klop de eieren los met de room en wat zout en peper. Vet een taartschaal in en rangschik de helft van de aardappelplakjes erin. Schep hierop 4 eetlepels eierroom. Schep het pompoen-mengsel erop, dek dit af met de rest van de aardappelplakjes en schenk de rest van de eierroom erover. Strooi het pijnboom-pitten en de geraspte kaas er over. Zet de schotel midden in de oven en bak het gratin 45 minuten. Maak je het voor 2 personen dan van alles de helft en neem 2 kleine eieren.

Colcannon (Ierse aardappelpuree met groene kool)

4 aardappelen - ½ - 1 groene kool - 60 g boter - 3 fijngesnipperde uitjes - 2/3 kop warme melk - peper & zout - 1 el gesmolten boter - 2 el peterselie, fijngehakt.

Kook of stoom de aardappelen tot ze gaar zijn. Pureer met een vork tot de puree droog wordt. Kook de kool 10 minuten in water en giet hem af. Smelt de boter in een middelgrote koekenpan en voeg de lente-uitjes toe. Fruit ze 1 minuut en roer de kool erdoor; nog 1 minuut bakken. Doe de aardappel-puree en de kool in een grote kom en voeg warme melk toe tot het koolmengsel romig wordt. Op smaak brengen met zout en peper. Doe het koolmengsel in een verwarmde ovenschaal.

Besprenkel het met gesmolten boter en bestrooi het met peterselie.

Ontvang wekelijks onze nieuwsbrief